Drabina to konstrukcja, pozwalająca na przemieszczanie się między różnymi poziomami. Jej podstawowa zaleta to przede wszystkim możliwość i łatwość szybkiego przenoszenia w inne miejsca oraz prostota użytkowania. Podczas użytkowania nie powinno się wykazywać lekceważącego do jej stosowania oraz przeznaczenia.
Słaba stateczność drabiny może przyczynić się do niebezpiecznego wypadku. Dlatego bez względu na rodzaj, oraz materiał z jakiego jest wykonana drabina, należy zawsze sprawdzić jej stabilność, stan techniczny, a podczas użytkowania zachować szczególną uwagę oraz ostrożność.
Czy wiesz że…
– w świetle polskiego prawa drabina traktowana jest jako maszyna?
Rozporządzenie [3]: „Maszyna – należy przez to rozumieć wszelkie maszyny i inne urządzenia techniczne, narzędzi oraz instalacje użytkowane podczas pracy, a także sprzęt do tymczasowej pracy wysokości, w szczególności drabiny i rusztowania”
Praca na odpowiednio dobranej drabinie (źródło: Budownictwo – Drabiny, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa 2011)
Rodzaje drabin
Ze względu na budowę, wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje drabin:
– drabina przystawna (aluminiowa, rzadziej drewniana),
– drabina rozstawna (aluminiowa, rzadziej drewniana).
W praktyce stosuję się również drabiny o dodatkowych funkcjach:
– drabina przegubowa (możliwość zgięcia i dostosowania do charakteru pracy),
– drabinę teleskopowa (łatwa w przenoszeniu).
Rodzaje drabin ze względu na budowę
(1 – przystawna, 2 – rozstawna, 3 – przegubowa, 4 – teleskopowa) (źródło: Budownictwo – Drabiny, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa 2011)
Szkolenia, nadzór, stan techniczny drabiny
Pracodawca ma obowiązek:
– zadbać o odpowiednie szkolenia BHP pracowników,
– egzekwowania powszechnego przestrzegania zasad,
– sprawdzenia czy drabina nie posiada wad i uszkodzeń (np. czy szczeble są poziome),
– sprawdzenia czy drabina zawiera elementy zapewniające odpowiedni poziom bezpieczeństwa (np. zabezpieczenie przed rozsunięciem drabiny rozstawnej).
Wybór drabiny
Rodzaj drabiny, w zależności od wysokości, powinien być dostosowany do charakteru pracy. Należy również zapoznać się z zaleceniami producenta, chociażby tą, związaną z nośnością drabiny.
Zaleca się aby:
– prace murarskie, tynkarskie były wykonywane z użyciem drabin rozstawnych,
– prace malarskie były wykonywane z użyciem drabin rozstawnych o długości maksymalnej 4 m,
– prace ciesielskie były wykonywane z użyciem drabin o długości maksymalnej 3 m.
Informacje producenta o drabinie (źródło: Budownictwo – Drabiny, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa 2011)
Ustawienie drabiny
Przed pracą, należy zastanowić się nad sposobem ustawienia drabiny. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej pozycji można uniknąć jej przewrócenia. Przed wejściem na drabinę warto upewnić się, że jej ustawienie jest stabilne.
Zaleca się, aby drabina zawsze była stawiana na twardym, stabilnym i nieruchomym podłożu oraz w zależności od rodzaju powinna być jak najbardziej unieruchomiona.
Drabiny nie należy stawiać:
– na paletach, cegłach, podnośnikach, rusztowaniach, podestach, szkle, rynnach itp. (ryzyko osunięcia),
– na śliskim podłożu (ryzyko osunięcia),
– przed zamkniętymi drzwiami (ryzyko wywrócenia drabiny przez otworzenie drzwi).
Oparcie drabiny
Drabina powinna być oparta o trwałe, stabilne oraz wytrzymałe powierzchnie. Warto zadbać o to, aby górny koniec drabiny wystawał co najmniej 0,75 m ponad powierzchnie na której jest oparta. Kąt nachylenia między podłożem a drabiną powinien wynosić około 75 stopni (1 m podłoża na 4 m wysokości drabiny).
Prawidłowe oparcie drabiny (źródło: własne)
W celu zabezpieczenia drabiny dobrze jest przywiązać górną część podłużnic do stałego elementu oraz ustabilizowanie dolnej części drabiny.
Zabezpieczenie drabin (źródło: Budownictwo – Drabiny, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa 2011)
Eksploatacja drabiny
Podstawowe zasady jakimi należy się kierować, aby uniknąć upadku z drabiny:
– drabina powinna być używana jedynie do prac lekkich i krótkotrwałych.
– kontakt w trzech punktach (dwie stopy i ręka lub jedna stopa i dwie ręce powinny mieć kontakt z drabiną),
– nie należy się nadmiernie wychylać,
– nie należy przesuwać drabiny podczas jej używania,
– nie należy wchodzić i schodzić z drabiny będąc plecami do podłużnic i szczebli,
– nie należy przekraczać dopuszczalnego obciążenia drabiny,
– nie należy stawać na ostatnich stopniach drabiny – służą one do uchwytu rąk (dla drabin przystawnych trzy ostatnie, dla drabin rozstawnych dwa ostatnie),
– na drabinie rozstawnej nie należy stawać okrakiem podczas pracy,
– jeśli istnieje możliwość, to warto poprosić drugą osobę o podtrzymanie drabiny w celu dodatkowej asekuracji.
Dobrze jest się zastanowić czy w konkretnym przypadku, drabina jest najlepszym z możliwych rozwiązań (np. czy nie bezpieczniej jest użyć podnośnika lub rusztowania).
Autor wpisu: Paweł Piekarski
Źródła:
- Budownictwo – Drabiny, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa 2011
- Kupka D. : Budownictwo O bezpiecznej pracy na budowie – materiał szkoleniowy, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa 2012
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 129 poz. 844 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. 2002 nr 191 poz. 1596 z późn. zm.)